De Seksuele Ontwikkeling van Kinderen 3-6 jaar: Een Heartcore Gids voor Ouders

Als ouder sta je voor talloze uitdagingen, en een – soms ongemakkelijk maar toch niet onbelangrijk – aspect van het ouderschap is het begrijpen en begeleiden van de seksuele ontwikkeling van je kind, zelfs vanaf de jongste leeftijd. Want kinderen zijn seksuele wezens, al vanaf de dag dat ze geboren worden. Dit maakt hen kwetsbaar, zowel voor reacties uit hun omgeving als voor seksueel overschrijdend gedrag. Het is verontrustend om te weten dat jonge kinderen twee keer zo vaak geconfronteerd worden met seksuele grensoverschrijding voor hun 18e levensjaar, dan erna, en dat vaak door iemand in hun naaste omgeving.

Daarom is het, ondanks het mogelijke ongemak, cruciaal om ook op het gebied van seksualiteit en intimiteit een gezonde basis te leggen, zelfs bij jonge kinderen, baby’s en peuters. Dit is essentieel om hen te beschermen, maar ook om hen te leren dat het genieten van veilige en liefdevolle seksualiteit en intimiteit hun geboorterecht is. Hoe je de eerste levensjaren van een kind naar seksuele ontwikkeling toe ondersteunt, kan je lezen in voorafgaande artikels: ‘Seksuele Ontwikkeling 0-1,5 jaar: een heartcore gids voor ouders.’ en ‘Seksuele Ontwikkeling 1,5 -3-jaar: een heartcore gids voor ouders.’

Dit artikel richt zich op kinderen van 3 tot 6 jaar, een cruciale fase in hun ontwikkeling. Tijdens deze periode intensiveert namelijk de zoektocht naar zelfbegrip, terwijl ook maatschappelijke regels, waarden en normen worden geïnternaliseerd. 

Wat mag en wat mag niet? Wat kan en wat kan niet? Wat is goed en wat is slecht? Intrinsiek blijven kinderen van deze leeftijd gemotiveerd om de wereld om zich heen in totaliteit te leren kennen en begrijpen, nu op een ietwat dieper en nauwkeuriger niveau, de vragen die ze stellen zullen dan ook meer uitleg vereisen… en daarin ben jij als opvoeder ook hier weer een pionier.

Bij heartcore draait het om een positieve seksualiteitsbeleving, en een begeleiding die hier, maar ook bij de ontwikkelingsstadia aansluit. Dat betekent geen grenzeloosheid of dat alles zomaar altijd mag. Wel dat seksueel gedrag gekaderd en besproken mag worden, dat nieuwsgierigheid en ontdekking er mag zijn, en dat grenzen gevoeld en aangegeven mogen worden.

Erotische intelligentie & het prepuberale kind

Door de ontwikkeling van erotische intelligentie al in de kindertijd te ondersteunen, leggen we een stevig fundament voor zelfbewustzijn en gezonde relaties, met name gedurende de meest kwetsbare jaren van het jonge kind en als basis voor hun verdere leven.

Het creëren van een kwaliteitsvolle, erotisch veilige omgeving is van essentieel belang voor een holistische ontwikkeling waarin kinderen zich veilig en vrij voelen om zich volledig te ontwikkelen. Een omgeving waarin ‘erotisch’ en ‘veilig’ breed kan worden geïnterpreteerd, biedt de mogelijkheid om acceptabel seksueel gedrag (groene vlag) te verkennen en ernstige vormen van grensoverschrijdend gedrag (zwarte vlag) te voorkomen. Meer over het Vlaggensysteem in onderstaand artikel, of op de website van Sensoa.

Seksuele ontwikkeling bij kinderen van 3-6 jaar: wat kan ik als ouder verwachten?

Het is een misvatting dat kinderen geen seksuele wezens zijn. De seksuele ontwikkeling begint al vanaf de geboorte, zij het in een andere vorm en betekenisgeving dan bij volwassenen, en zet zich verder gedurende hun hele leven.

De nieuwsgierigheid van kleuters leidt hen tot het verkennen de wereld om hen heen, inclusief hun eigen lichaam en het lichaam van opvoeders en leeftijdsgenoten. Hoe het voelt, hoe het eruit ziet, hoe het werkt, hoe het zich voortplant, welke gevoelens ermee gepaard gaan, … Meer dan bij baby’s of peuters ligt de nadruk bij kleuters op het zelfbesef naast het integreren van waarden en normen. Dit geldt ook voor het stellen van seksueel gedrag en de bijbehorende ontwikkeling ervan. Door verkennend spel doen kleuters een eerste ervaring op met lustbeleving in gezelschap. Seksualiteit als onderdeel van de totale ontwikkeling benaderen, en jonge kinderen laten voelen dat erover gepraat en in geëxperimenteerd mag worden, is in deze fase dan ook super belangrijk.

Het is belangrijk om te begrijpen dat seksuele ontwikkeling een levenslang proces is, zelfs nadat iemand seksueel actief is geworden. Seksualiteit is fluïde en evolueert dus voortdurend. Bovendien hangt seksuele groei nauw samen met andere ontwikkelingsdomeinen, zoals de mentale ontwikkeling. Een kind met een mentale ontwikkelingsachterstand zal ook op het gebied van seksualiteit anders ontwikkelen bijvoorbeeld.

Normaal Seksueel Ontwikkelingsgedrag

• Emotionele ontwikkeling: naast het bewust beleven van emoties zoals jaloezie, trots, boosheid, blijheid, verdriet, … komen kleuters op een leeftijd waar schaamte zich sterk ontwikkelt. Ze willen graag conformeren en aansluiten bij ‘de groep’. Ook een eerste gevoel van verliefdheid is mogelijk.
• Sensorische ontwikkeling, Zelfverkenning en Lichaamsbewustzijn: toenemende interesse in de eigen genitaliën, én die van vertrouwde figuren. Broer, zus, mama, papa, beste vriend(in),… Genitaliën van vriendjes bekijken hoort daarbij. De nieuwsgierigheid leidt soms tot het in de mond, neus, poep of zelfs vagina steken van kleine voorwerpen. Masturbatiegedrag komt, net zoals bij peuters, voor bij kleuters. Het woord klinkt geladen, maar bekijk het als een verlengde van duimzuigen. Het geeft een geruststellend, fijn en ontspannend gevoel. De intentie is dus niet seksueel. Het voelt lekker aan, niet meer en niet minder. Het kent dus een andere connotatie die wij als volwassenen toeschrijven aan ‘masturberen’. In sommige gevallen of na intense stimulatie kunnen kleuters een gevoel van ‘hoogtepunt’ ervaren. Dit staat niet gelijk aan het orgasme van een volwassene, maar gaat wel gepaard met rode wangen, een snellere ademhaling, gekreun of een verlicht gevoel nadien. Het is pas in de loop van de puberteit dat ze aan deze stimulatie ook seksuele fantasieën of een gevoel van seksuele opwinding koppelen.
• Imitatie: Kinderen imiteren gedrag dat ze zien, inclusief zoenen en knuffelen tussen volwassenen. Dit is een normaal onderdeel van hun sociale en emotionele ontwikkeling, hoewel ze de diepere betekenis ervan nog niet begrijpen. Seksuele spelletjes die reeds in de peutertijd verkend werden breiden uit, maar doorgaans in een meer intieme sfeer, omwille van een toenemend gevoel van schaamte van kleuters. Bv doktertje, vadertje en moedertje, … elkaar omhelzen en kusjes geven op de mond hoort daar dan bij. Deze spelletjes helpen kinderen hun lichaam te ontdekken, maar dienen ook om rollen en identificaties uit te proberen.
• Ontwikkeling van taal en communicatie: Het aanleren van woorden voor geslachtsdelen en het begrijpen en kunnen verwoorden van grenzen ontwikkelt zich verder. Provoceren maakt onderdeel uit van deze fase, en zal zich ook herhalen indien er reactie uit de omgeving komt. Denk maar aan kleren uittrekken, vieze woorden roepen, vuile moppen vertellen, geslachtsdelen tekenen,… Dit is normaal en maakt deel uit van een normale seksuele ontwikkeling.
• Sociale interactie: kleuters zijn zich al redelijk bewust van wat er verwacht wordt van hen. Ze hechten meer dan peuters belang aan het oordeel van de andere. Door tegemoet te willen komen aan de wensen van de omgeving, neemt het gevaar om slachtoffer te worden van licht grensoverschrijdend gedrag ook in deze leeftijdscategorie toe. Bv, iemand een kus geven terwijl dit niet fijn voelt. Naar leeftijdsgenoten toe vinden meer en meer stereotiepe spelletjes plaats, soms seksueel of verkennend getint. I.t.t. bij peuters gebeurt dit bij kleuters wel minder in het openbaar.
• Genderverschillen: kleuters weten inmiddels dat ze een jongen of een meisje zijn, en beseffen ook dat jongens mannen worden en meisjes vrouwen. Ze weten rond 5 jaar ook dat sekse een constant gegeven is, en gaan zich meer genderconform gedragen. Voel je als opvoeder meer voor een genderneutrale opvoeding, weet dan dat dit kan, en dat reeds vanaf de geboorte. Natuurlijk zijn er aangeboren verschillen tussen jongens en meisjes (nature), net zoals er aangeboren verschillen tussen jongens en jongens, en meisjes en meisjes onderling zijn. Maar het is wel zo dat deze versterkt kunnen worden door de omgeving (nurture). Wees je bewust van je eigen (soms subtiele) signalen en reacties, en in welke mate deze de ontwikkeling mee sturen.

Kinderen onthouden niet waar ze niet klaar voor zijn. Wees dus niet bang om ze te voorzien van informatie.

Hier zijn enkele voorbeelden van normaal seksueel ontwikkelingsgedrag bij kleuters:

• 2 kleuters die elkaar een kus op de mond geven.
• 3 kleuters die hun broekje aftrekken en elkaars geslachtsdelen bekijken.
• Stiekem gluren door een kier van de badkamer.
• Een kleuter die de anus van een hond wil aanraken.
• Verliefd zijn op een klasgenootje.
• Moppen vertellen over Jantje die eens op’t WC zat.
• Een kleuter die ‘flapdrol’ roept op straat.
• Een kleuter die vragen stelt over de penis van haar broer.
• Een kleuter die friemelt tussen de beentjes.
• Een jongen die niet wil spelen met ‘meisjesspeelgoed’

Afwijkend  Seksueel Ontwikkelingsgedrag

Hoewel veel gedragingen binnen de seksuele ontwikkeling van peuters normaal zijn (groene vlag), kan grensoverschrijdend gedrag bij peuters voorkomen, variërend van licht (gele vlag) tot ernstig (rode vlag) tot zelfs zwaar (zwarte vlag).

Voorbeelden van situaties die aandacht vereisen, zijn onder meer:

• Ongebruikelijke agressie of teruggetrokkenheid.
• Ongebruikelijke fixatie op geslachtsdelen.
• Terugkerende en dwangmatige seksueel getinte spelletjes of gedragingen.
• Ongepaste seksuele taal of opmerkingen, onthullende kennis of ongepast gedrag voor hun ontwikkelingsniveau.
• Onverklaarbare angst of ongemak in de aanwezigheid van bepaalde personen.
• Plotselinge veranderingen in eet- of slaappatronen in combinatie met seksueel geladen gedrag.
• Fysieke pijn of ongemak bij aanraking van bepaalde gebieden.

Voorbeelden van afwijkend seksueel ontwikkelingsgedrag

LICHT GRENSOVERSCHRIJDEND

• Negatief aandacht vragen
• Totale afwezigheid van schaamte
• Anderen knuffelen of betrekken bij seksuele spelletjes tegen hun zin is licht grensoverschrijdend gedrag door het ontbreken van wederzijdse toestemming.
• Ook jongere kleuters of peuters betrekken bij seksuele spelletjes is licht grensoverschrijdend omwille van het ontbreken van gelijkwaardigheid
• Overmatige stimulatie van de genitaliën i.f.v. stressregulatie: in die mate dat het hen begint te hinderen om tot spelen te komen, of als enige uitlaatklep. In dit geval hebben we het dus niet over een bepaalde huidirritatie of jeukende schimmelinfectie.
• Zelfbevrediging die niet past in de context (vb. klas)
• Eenmalig objecten in anus of vagina steken.
• Dwingen om naar iemands genitaliën te mogen kijken, ongeacht de context (niet-consensueel)
• Eenmalige poging om iemand anders te ontbloten, ongeacht de context (niet-consensueel)
• Eenmalige poging om iemands intieme lichaamsdelen aan te raken, ongeacht de context (niet-consensueel)
• Iemand penetreren met vinger of tong (vb in de mondholte)
• Ritmisch stimuleren van de genitaliën, of het ritmisch nabootsen van seks met knuffels/poppen.
• Ritmisch stimuleren van de genitaliën, door contact te maken met leeftijdsgenoten, ook indien de kleren aanblijven.
• Eenmalige seksueel expliciete taal, geluiden en tekeningen die niet gepast zijn voor de context.
• Niet-leeftijdsgepaste seksuele kennis
• Naakt rondlopen wanneer de context dit niet toelaat of opzettelijk ontbloten van de genitaliën of de billen (moonen) in het openbaar is licht grensoverschrijdend gedrag.
• Aanraken en stimuleren van geslachtsdelen in het openbaar is licht grensoverschrijdend gedrag door de ongepaste context.
• Herhaaldelijk uitspreken van vieze woorden en seksueel getinte moppen wanneer de context het niet toelaat.
• Eenmalig gluren
• Poging tot geslachtsgemeenschap met toestemming
• Orale seks vragen of aanbieden, ook bij leeftijdsgenoten

ERNSTIG GRENSOVERSCHRIJDEND

• Dwangmatige zelfbevrediging, zonder er plezier aan te beleven.
• Herhaaldelijk objecten in anus of vagina steken. Hetzij bij zichzelf, of bij anderen.
• De andere opzettelijk pijn doen bij het verkennen van het lichaam.
• Herhaaldelijke pogingen om naar iemands genitaliën te mogen kijken, ongeacht de context (niet-consensueel)
• Zichzelf herhaaldelijk ontbloten.
• Herhaaldelijke pogingen om iemand anders te ontbloten, ongeacht de context (niet-consensueel)
• Herhaaldelijke pogingen om iemands intieme lichaamsdelen aan te raken, ongeacht de context (niet-consensueel)
• Oraal contact met anderen hun geslachtsdelen, ongeacht de leeftijd van de betrokkenen.
• Herhaaldelijke pogingen om of onder dwang iemand te betrekken bij seksuele spelletjes tegen hun zin is licht grensoverschrijdend gedrag door het ontbreken van wederzijdse toestemming.
• Herhaaldelijke seksuele pesterijen of vernederingen ‘Amai jij hebt een kleine piemel!’ 
• Herhaaldelijk seksueel expliciete taal, geluiden en tekeningen die niet gepast zijn voor de context.
• Niet-leeftijdsgepaste seksuele kennis herhaaldelijk delen met leeftijdsgenoten, of vulgaire gesprekken voeren met anderen met een groot leeftijdsverschil
• Herhaaldelijk gluren
• Poging tot geslachtsgemeenschap zonder toestemming

ZWAAR GRENSOVERSCHRIJDEND

• Herhaaldelijk oraal contact met anderen hun geslachtsdelen, ongeacht de leeftijd van de betrokkenen.
• Herhaaldelijk poging tot geslachtsgemeenschap zonder instemming.
• Herhaaldelijk oraal contact willen maken met geslachtsdelen van kinderen of volwassenen.
• Orale seks afdwingen op opleggen aan jongere kinderen.

(bron: Sensoa.be)

Seksuele ontwikkeling bij kinderen van 3-6 jaar: wat kan ik als ouder doen?

Als ouder speel je een cruciale rol in de seksuele opvoeding van je kind, zelfs op deze jonge leeftijd. Door open en positief te zijn over het lichaam, seksualiteit en intimiteit, creëer je een veilige omgeving waarin je kind vragen kan stellen en zijn of haar gevoelens kan uiten. Weet dat kinderen niet onthouden waar ze niet klaar voor zijn, dus heb geen schrik om ze te overladen met details of informatie. Ze staan in staat heel veel te begrijpen, meer dan wij soms denken. Ze pikken zelf wel op waar ze nood aan hebben, en waar ze nog niet klaar voor zijn slaan ze voorlopig nog niet op. Laat hen het tempo dus maar bepalen.

Hier zijn nog een paar aanvullende overwegingen die jou als ouder kunnen helpen bij het begrijpen en begeleiden van de seksuele ontwikkeling van hun kinderen, zelfs vanaf de jongste leeftijd:

• Geef liefde, in woord en in daad. Knuffel, raak aan, zeg ‘ik ben blij bij jou te kunnen zijn’.
• Normaliseer en Wees Open: Seksualiteit is een natuurlijk onderdeel van het leven, zelfs op jonge leeftijd. Wees open en positief over onderwerpen als lichaamsdelen, grenzen en voortplanting. Moedig je kind aan om vragen te stellen en wees bereid om ze op een leeftijdsadequate manier te beantwoorden. Gebruik dan ook eenvoudige, juiste termen wanneer je praat over lichaamsdelen, grenzen, voortplanting, … en wees bereid om vragen te beantwoorden, aangepast aan de leeftijd van het kind. Twijfel je of weet je het antwoord op de vraag echt niet, communiceer dan open dat je op zoek zal gaan naar correcte informatie en bij hen terug zal komen. De website van allesoverseks.be kan je hierbij helpen.
• Wees eerlijk in je antwoorden. Wanneer je verzacht of rond de pot draait geef je kinderen hun fantasiewereld een vrijgeleide om er hun eigen verhaal van te maken. kinderen onthouden niet waar ze niet klaar voor zijn. Wees dus niet bang om ze te voorzien van informatie.  Het geven van juiste informatie leidt tot kennis en een bevrediging van kinderen hun nieuwsgierigheid, niet tot het aanzetten van seksueel gedrag. Op de vraag ‘Hoe komt de baby in jouw buik?’, kan je bv antwoorden ‘Door te vrijen’. Wat vrijen net betekent weten peuters misschien nog niet, maar hun vraag werd correct beantwoorden en dat is wat telt. Dat is wat vertrouwen geeft. Wanneer ze klaar zijn voor een uitbreiding op dit korte antwoord, zullen ze dit wel aangeven.
• Geef je kind tijd en ruimte om het eigen lichaam te ontdekken. Geef hen privacy, en laat hen voelen dat alle (eigen) lichaamsdelen aangeraakt mogen worden, en dat dit als fijn ervaren mag worden. Begrenzen kan wanneer het dwangmatig, gevaarlijk of ongepast wordt. Bv. knikkers, steentjes, scherpe voorwerpen, … in de vagina of anus willen steken of genitaliën in het openbaar willen tonen/aanraken. Dan kan je erkennen dat het fijn voelt om jezelf te ontdekken, maar dat scherpe/kleine voorwerpen pijn kunnen doen of dat dit kan in privésfeer maar niet wanneer er andere mensen bijzijn. Je erkent de nieuwsgierigheid, maar stelt tegelijk ook een grens.
• Ga voorbij suggestieve vragen en trek ze open: Bv ‘Ben je al eens verliefd geweest op een jongen?’ versus ‘Ben je al eens verliefd geweest?’ of ‘Ben je hier wel al klaar voor?’  versus ‘Hoe vond je dat?’
• Ga op zoek naar aanknopingspunten. Bijvoorbeeld stoeiende honden, parende duiven, verliefde koeien 😉
• Vermijd een face-to-face gesprek wanneer jij of je kind moeite heeft met de inhoud van het gesprek. Ga samen wandelen, autorijden, koken, … en laat het gesprek zijn eigen gangetje gaan.
• Leer over Grenzen en Respect: Vanaf een jonge leeftijd kunnen kinderen leren dat hun lichaam van henzelf is en dat ze het recht hebben om grenzen te stellen. Leer hen dat niemand anders het recht heeft om hen ongepast aan te raken of te benaderen. Wanneer je iemand anders genitaliën wil aanraken, vraag je hier toestemming voor. Dit noemen we ook wel consent. Leer hen eenvoudige woorden als ‘nee’ of ‘stop’ te gebruiken en moedig hen aan om hulp te zoeken als ze zich ongemakkelijk voelen. Vanaf de peuterleeftijd kan je hen ook het concept van context duiden. Hen aanleren dat de eigen genitaliën aanraken kan in de slaapkamer of badkamer, maar niet in de zetel wanneer er bezoek is, of wanneer je op openbare plaatsen bent (bv. klas, supermarkt, …)
• Signaleer Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag: Wees alert op signalen van seksueel grensoverschrijdend gedrag en moedig een open dialoog aan waarin je kinderen aanmoedigt om eventuele zorgen of incidenten met je te delen. Weerbaarheidstraining houdt onder andere de volgende boodschappen in: ‘Jouw lijf is van jou, en van niemand anders’. ‘Je hebt altijd het recht te stoppen met wat je aan het doen bent’. Dat houdt dus ook in dan niemand anders dan jijzelf mag bepalen wie er wanneer aan jouw lichaam zit. En dat jij dus ook niet zomaar aan anderen mag zitten. Moedig kinderen aan dat wanneer dit toch ooit gebeurt, ze bij jou terecht kunnen, ook al werd er om geheimhouding gevraagd. Een uitbreiding in het beoordelen van grensoverschrijding vind je hieronder terug.
• Wees een Rolmodel: Toon respect voor je eigen lichaam, grenzen en betrekkingen, en communiceer openlijk met je kinderen over deze onderwerpen. Je bent het belangrijkste rolmodel voor je kinderen als het gaat om seksualiteit en intimiteit. Wanneer een peuter  bv schaamteloos naar jouw borst grijpt en erin knijpt, grens dan af en zeg eerlijk dat dit voor jou niet fijn voelt. Hen leren dat grenzen bestaan, dat ze deze moeten respecteren, maar ook zelf mogen stellen is fundamenteel in hun ontwikkelingsproces.
• Leer ze voelen wanneer iets voor hen onveilig voelt: Kinderen hebben van nature een sterk ontwikkeld intuïtiegevoel. Goed bedoeld onderdrukken opvoeders dit gevoel vaak omdat ze redeneren vanuit hun eigen mentaal model. Geef kinderen de ruimte om in te voelen of zij zich veilig voelen bij iets/iemand en of zij nood hebben aan diens toenadering. Bijvoorbeeld een kus of knuffel van die tante/nonkel. Leer ze dat het oké is om een alternatief voor te stellen wanneer iets niet juist voelt.

Hoe beoordeel ik het seksueel gedrag dat mijn kleuter stelt?

Welk seksueel ontwikkelingsgedrag is normaal en welk afwijkend? Wat is seksueel explorerend gedrag? Seksueel grensoverschrijdend gedrag? Seksueel misbruik? 

Op basis van ons eigen referentiekader, maar ook de cultuur en de maatschappij waarin we opgroeien en leven wordt de inschatting gemaakt. Dat is dus persoonlijk. Sensoa stelde daarom in hun methodiek ‘Vlaggensysteem’ zes objectieve criteria op die kunnen je helpen om neutraal in te schatten of seksueel gedrag oké is of niet.

• Toestemming: alle betrokkenen geven hun akkoord op een expliciete (mondelinge) of impliciete (non-verbale) manier.
  ‘Wij vinden dit allemaal fijn om te doen.’
  
• Vrijwilligheid: er is sprake van druk, dwang, manipulatie, chantage, belofte, geweld,… Toestemming geldt dus alleen als deze ook vrijwillig is.

  ‘Dit moet niet, het mag en we doen het omdat wij het willen doen.’

• Gelijkwaardigheid: er is geen groot verschil in autoriteit, aanzien, macht, (werk/levens-)ervaring, intelligentie, leeftijd, rijpheid, fysieke, cognitieve of emotionele ontwikkeling. Een leeftijdsverschil van 2 a 3 jaar wordt aanvaard.

  ‘Wij zijn gelijk aan elkaar’
  

• Ontwikkeling: kinderen en jongeren worden op basis van leeftijd en ontwikkeling beoordeeld.
  ‘Dit past bij onze leeftijd.’
  Volwassenen of personen met een disharmonisch ontwikkelingsprofiel worden daarentegen beoordeeld op functioneren.
  ‘Ik ben mij bewust van de algemeen sociaal geldende regels.’ 

• Context: gezond seksueel gedrag gebeurt altijd in een context die algemeen maatschappelijk aanvaard is, met het oog op de privacy van alle betrokkenen.
  ‘Hier zijn we onder ons en is het veilig.’

• Impact: vanaf er sprake is van schade, zowel fysiek (bv. wondjes, kwetsuren), psychologisch (bv. schaamte, angst) als sociaal (bv. isolatie) spreken we over grensoverschrijdend gedrag. Opgelet: er kan een negatieve impact zijn zonder dat er de intentie was.
  ‘We doen onszelf en de andere geen pijn.’ 

(bron: Sensoa)

Hoe reageer ik op mijn kleuter die seksueel gedrag stelt?

Benoem het gestelde gedrag, zodat kinderen taal leven geven aan hun acties.

1. Benoem het gestelde gedrag.
2. Bevraag de betrokken partijen naar beleving, gevoelens, wensen, … en leg de focus op het leren reflecteren over wat gaande is. Oordelen of verbieden proberen we zoveel mogelijk te vermijden. Wees hier bewust naar je eigen beleving en oordeel, en herinner jezelf door welke bril jij naar de situatie kijkt, namelijk door die van een volwassenen met achtergrond.
3. Bevestig de nieuwsgierigheid, en verwoord wat oké is en waarom.
4. Begrens indien de gestelde actie afwijkt van voorwaarden hierboven. Door een duidelijke grens te stellen en deze te verwoorden, leren kinderen wat kan en (nog) niet kan.
5. Maak eventueel afspraken over alternatieve manieren om tegemoet te komen aan de ontluikende nieuwsgierigheid. Check ook even in met alle betrokken partijen ifv nazorg en eventueel herstel.

(bron: Sensoa)

Seksuele ontwikkeling bij kinderen van 3-6 jaar: wat vermijd ik best?

• hun hand wegtrekken wanneer ze aan zelfexploratie doen, of zeggen dat ‘dat’ niet mag, of dat ze ‘daar’ vanaf moeten blijven
• geen of verkeerde benaming geven aan geslachtsdelen
• jezelf altijd zo snel mogelijk bedekken
• hun wegduwen wanneer ze willen knuffelen
• knuffels met de eigen partner vermijden
• seksualiteit altijd bekijken vanuit jouw volwassen bril, en nooit vanuit de ontwikkelingsfase van het kind
• gesprekken rond seksualiteit bekritiseren, vervagen of vermijden. Net het niet-praten omvat de gelaagde boodschap dat het niet kan en mag. Het gevolg is dat jij als informatiebron wegvalt, en ze elders op zoek zullen gaan naar antwoorden. Ook het niet eerlijk beantwoorden van vragen leidt tot deze outcome.

Samengevat

Uit je eigen referentiekader stappen en een gesteld seksueel gedrag objectief beoordelen, kan je helpen om rustig te blijven in een bepaalde situatie, waardoor schaamte en taboe vermeden kan worden.

Heb je nog vragen of onzekerheden? Aarzel niet om contact op te nemen via hello@lizehelsen.be of onderstaand contactformulier.

Ik kijk uit naar je  verhaal!

Liefs!

Lize

Misschien vind je dit ook leuk