Seksueel gedrag bij kinderen is een normaal onderdeel van hun ontwikkeling, maar het is belangrijk om te weten wanneer gedrag grensoverschrijdend is.

Wanneer is seksueel gedrag grensoverschrijdend?

Welk seksueel ontwikkelingsgedrag is normaal en welk afwijkend? Wat is seksueel explorerend gedrag? Seksueel grensoverschrijdend gedrag? Seksueel misbruik? 

Op basis van ons eigen referentiekader, maar ook de cultuur en de maatschappij waarin we opgroeien en leven wordt de inschatting gemaakt. Dat is dus persoonlijk. Sensoa stelde daarom in hun methodiek ‘Vlaggensysteem’ zes objectieve criteria op die kunnen je helpen om neutraal in te schatten of seksueel gedrag oké is of niet.

• Toestemming: alle betrokkenen geven hun akkoord op een expliciete (mondelinge) of impliciete (non-verbale) manier.
  ‘Wij vinden dit allemaal fijn om te doen.’ Bv. een kind dat een ander kind ongevraagd aanraakt, schendt het principe van toestemming.
  
• Vrijwilligheid: er is sprake van druk, dwang, manipulatie, chantage, belofte, geweld,… Toestemming geldt dus alleen als deze ook vrijwillig is.

  ‘Dit moet niet, het mag en we doen het omdat wij het willen doen.’ Bv. een kind dat dreigt de vriendschap stop te zetten wanneer seksuele spelletjes niet meegespeeld worden, schendt het principe van vrijwilligheid.

• Gelijkwaardigheid: er is geen groot verschil in autoriteit, aanzien, macht, (werk/levens-)ervaring, intelligentie, leeftijd, rijpheid, fysieke, cognitieve of emotionele ontwikkeling. Een leeftijdsverschil van 2 a 3 jaar wordt aanvaard.

  ‘Wij zijn gelijk aan elkaar’ Bv een kind van 12 dat seksuele spelletjes speelt met een kind van 3, schendt het principe van gelijkwaardigheid.
  

• Leeftijd en Ontwikkeling: kinderen en jongeren worden op basis van leeftijd en ontwikkeling beoordeeld. Wat normaal is voor een peuter, kan grensoverschrijdend zijn voor een ouder kind.
  ‘Dit past bij onze leeftijd.’ Bv. een kleuter die zijn geslachtsdelen aanraakt is normaal, maar als een tienjarige hetzelfde gedrag vertoont in het openbaar, is dat grensoverschrijdend.
  Volwassenen of personen met een disharmonisch ontwikkelingsprofiel worden daarentegen beoordeeld op functioneren.
  ‘Ik ben mij bewust van de algemeen sociaal geldende regels.’ 

• Context: gezond seksueel gedrag gebeurt altijd in een context die algemeen maatschappelijk aanvaard is, met het oog op de privacy van alle betrokkenen.
  ‘Hier zijn we onder ons en is het veilig.’ Bv een kind die zijn geslachtsdelen toont in de speeltuin aan andere kinderen, schendt het principe van context.

• Impact: vanaf er sprake is van schade, zowel fysiek (bv. wondjes, kwetsuren), psychologisch (bv. schaamte, angst) als sociaal (bv. isolatie) spreken we over grensoverschrijdend gedrag. Opgelet: er kan een negatieve impact zijn zonder dat er de intentie was.
  ‘We doen onszelf en de andere geen pijn.’ Bv. een kind dat een potlood in de anus steekt van een leeftijdsgenootje, schendt het principe van impact.

Grensoverschrijdend seksueel gedrag is gedrag dat niet past bij de leeftijd en ontwikkelingsfase van het kind en dat de fysieke of emotionele grenzen van het kind zelf of van anderen overschrijdt.

Samengevat

Heb je nog vragen of onzekerheden? Aarzel niet om contact op te nemen via hello@lizehelsen.be of onderstaand contactformulier.

Ik kijk uit naar je  verhaal!

Liefs!

Lize

Misschien vind je dit ook leuk